Koci pazur, Cat’s Claw

Koci pazur, znany także jako vilcacora lub czepota puszysta (Uncaria tomentosa), to kolejne zioło, któremu są przypisywane wyjątkowe właściwości lecznicze. Z liści, kory i korzenia wilkakory produkuje się preparaty, które są polecane niemalże na wszystko. Pochodzące z lasów deszczowych Ameryki Południowej zioło można podobno stosować w leczeniu chorób alergicznych, astmy, choroby Crohna, nadciśnienia, schorzeń układu nerwowego (choroba Alzheimera, depresja, nerwice, choroba Parkinsona), reumatyzmu, artretyzmu, chorób skóry, grzybic, zapalenia narządów płciowych i układu moczowego. Niektórzy przekonują, że koci pazur to także lek na tak poważne choroby, jak cukrzyca, nadciśnienie czy AIDS. Jednak o kilku lat vilcacora zyskuje sławę jako leka na raka.

Dostępne są jedynie wyniki badań laboratoryjnych i tych przeprowadzonych na zwierzętach, które sugerują, że zioło może mieć pozytywny wpływ na zdrowie. Podczas badań zidentyfikowano niektóre substancje znajdujące się w vilcacorze, m.in. alkaloidy. Wyniki badań przeprowadzonych przez kanadyjskich naukowców sugerują, że niektóre z tych alkaloidów mogą stymulować białe ciałka krwi [pełniące funkcje obronne w organizmie – przyp. red.] szczurów. Inne badania wykazały, że alkaloidy stymulują fagocytozę – proces, w którym białe krwinki poszukują i niszczą atakujące organizm bakterie. W związku z tym zioło może mieć właściwości immunostymulujące, czyli może wzmacniać układ odpornościowy. W vilcacorze znaleziono także przeciwutleniacze – związki, które blokują działanie wolnych rodników, mogących uszkadzać komórki. Z badań wynika także, że pewne alkaloidy zawarte w kocim pazurze mogą zmniejszać stan zapalny, spowalniać pracę serca, opóźniać wzrost guzów i prawdopodobnie obniżać ciśnienie krwi. Jak jednak podkreślają specjaliści z Amerykańskiego Towarzystwa Onkologicznego – badania na ludziach jeszcze nie potwierdziły, że vilcacora lub ekstrakty z tego zioła dają któreś z tych efektów. Badania naukowe korzeni czepoty puszystej zapoczątkował w Austrii w 1974 r. Klaus Keplinger, który razem z grupą swoich współpracowników przeprowadził pierwsze wnikliwe badania farmakognostyczne, biologiczne i chemiczne. Opierając się na osiągnięciach lecznictwa ludowego indiańskich uzdrowicieli w Peru, wyjaśnił naukowo wiele ich pilnie dotąd strzeżonych tajemnic. Keplinger otrzymał w lipcu 1989 r. pierwszy amerykański patent, a w rok później drugi na uzyskiwanie alkaloidów z korzeni vilcacory. 

W korzeniu vilcacory, odmiany zawierającej pentacykliczne alkaloidy oksyndolowe zaobserwowano obecność między innymi takich substancji czynnych, jak: speciofilina, mitrafilina, unkaryna F, pteropodyna, izomitrafilina i izopteropodyna, w łącznej koncentracji od 0,5 do 3,0 proc. W nieznacznych ilościach znaleziono w korzeniu również alkaloid indolowy – akuamiginę, która stanowi główny składnik młodych liści i pędów tej rośliny. Natomiast w korzeniu odmiany tetracyklicznej występują przede wszystkim izorynchofilina i rynchofilina. W małych ilościach są izokorynokseina i korynokseina oraz alkaloidy indolowe – hirsutyna i dihydrokorynanteina. W liściach i pędach czepoty puszystej stwierdzono też hirsuteinę oraz niektóre N-oksydy, a także glikozydy kwasu chinowinowego, wielohydroksylowe triterpeny, steroidy, jak: betasitosterol, kampesterol, stigmasterol oraz inne związki, jak epikatechina i procyjanidyna. O terapeutycznym działaniu vilcacory decydują cztery pentacykliczne alkaloidy oksyndo­lowe tego gatunku, a zwłaszcza izopte­ropodyna, która zwiększa fagocytozę, czyli pro­ces wychwytywania, pochłaniania i trawie­nia przez leukocyty i makrofagi szkodliwych drobnoustrojów oraz obcych cząstek wnikających do organizmu. Sprawiają one zatem, że zwiększona jest odporność organizmu i zabezpieczenie przed infekcjami. Wpływają również na wzmożony przyrost limfocytów T i B i hamują wzrost wirusowo zmienionych chłoniaków i komórek białaczkowych, jednak nie osłabiają ich żywotności. Z kolei sitosterol zmniejsza stężenie cholesterolu w osoczu krwi, glikozydy kwasu chinowinowego wykazują działanie przeciwwirusowe, epikatechina przeciwzapalne i hipoglikemiczne, zaś katechina ułatwia regenerację komórek wątroby. Jej pochodne uszczelniają ściany włosowatych naczyń krwionośnych i usprawniają funkcjonowanie układu krążenia. Hamują także powstawanie wolnych rodników tlenowych i zapobiegają nowotworom. Alkaloidy oksyndolowe tetracykliczne, szczególnie rynchofilina, hamują agregację, czyli sklejanie się płytek krwi i zapobiegają zakrzepicy, jak również wpływają na obniżenie ciśnienia krwi. W większych dawkach wykazują silnie sedatywnie działanie i wywierają niekorzystny wpływ na układ krążenia. Nawet niewielka ich zawartość niweczy działanie pentacyklicznych alkaloidów oksyndolowych.

Zastosowanie Vilcacory w ziołolecznictwie. Dotychczas zostało opublikowanych wiele prac dotyczących zastosowań leczniczych Vilcacory oraz występujących w niej substancji czynnych. Jej właściwości zostały przebadane klinicznie w wielu krajach, przykładowo badania przeprowadzone w Moskwie trwały 6 lat i wykazały, że ekstrakt Vilcacory działa immunostymulująco i immunomodulująco, może być zatem przydatny w profilaktyce i leczeniu chorób nowotworowych. Czasopismo „Hagers Handbuch der Pharmazeutischen Praxis” klasyfikuje wyciąg z Uncaria tomentosa jako substancję o właściwościach cytostatycznych, przeciwwirusowych, przeciwobrzękowych, antymutagennych, regulujących aktywność centralnego układu nerwowego i stymulujących fagocytozę. Z tego właśnie względu Vilcacora jest stosowana zarówno w profilaktyce, jak i we wspomaganiu leczenia wielu chorób o podłożu immunologicznym. Ze względu na walory smakowe wyciągi z Vilcacory stosowane są również jako dietetyczny środek spożywczy zwiększający łaknienie i usprawniający funkcjonowanie przewodu pokarmowego. Działa również ochronnie na śluzówkę przewodu pokarmowego. Cenne przeciwzapalne i przeciwwolnorodnikowe właściwości tej rośliny wykorzystywane są nawet w przemyśle kosmetycznym do produkcji kremów, balsamów i mydeł oraz szamponów i odżywek do włosów.